اختفای سیاره ناهید در پشت ماه در نیمروز چهارشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۵

وقایع نجومی همچون گرفتگی ها و اختفاها با توجه به تغییرات زاویه میل ماه و سیارات نسبت به دایره البروج رخ می دهد. در این پدیده نجومی مدار ماه با مدار سیاره ناهید برخورد کرده و در نقطه گره ناظران زمینی قادر به ثبت آن هستند. اما از آنجا که در روزهای پایانی ماه قمری هستیم و ماه تشکیل هلالی باریک داده و در نزدیکی خورشید قرار دارد و از طرف دیگر سیاره ناهید به نسبت از ما دور بوده و شکل تقریبا دایره ای دارد، پیدا کردن هر یک از دو جرم چندان ساده نیست. مگر اینکه با تلسکوپهای خودکار از شب قبل تنظیم شده و موقعیت ناهید را پیدا کنیم. استفاده از تلسکوپهای با مقره استوایی و ترجیحا نیمه خودکار هم اندکی کار را ساده تر می کند. ولی استفاده از تلسکوپهای با استقرار سمتی-ارتفاعی و یا با کنترل دستی برای ثبت این پدیده در نزدیکی خورشید دشوار بوده و در کل نیاز به احتیاط زیادی دارد. چراکه ورود نور خورشید به داخل تلسکوپ و برخورد احتمالی آن با چشم، آسیب جبران ناپذیری را به چشم وارد می کند. بنابراین رصد این پدیده با احتیاط بسیار زیاد توصیه می شود.

بر اساس ساعت تابستانی در ایران لحظه آغاز اختفا حدود 12:44 است که در این زمان زاویه سمت ناهید حدود 195 درجه و زاویه ارتفاع آن حدود 54 درجه نسبت به افق است. همچنین زاویه سمت خورشید در ابتدای اختفا حدود 168 درجه و زاویه ارتفاع خورشید حدود 62 درجه است.

لحظه پایان اختفا بر اساس ساعت تابستانی حدود 13:49 است. در این زمان زاویه سمت ناهید حدود 219 درجه و زاویه ارتفاع آن حدود 48 درجه است. همچنین زاویه سمت خورشید در لحظه پایانی اختفا حدود 202 درجه و زاویه ارتفاع آن حدود 61 درجه است.

جدایی زاویه خورشید و ماه در طول زمان اختفا حدود 16 درجه است. بنابراین رعایت احتیاط در رصد این پدیده با تلسکوپ ضروری است. از آنجا که در لحظه پایانی اختفا، سیاره ناهید از بخش تاریک ماه خارج می شود شاید چندان جذاب نباشد. پس سعی کنید لحظات آغازین اختفا را از دست ندهید.

نگارش: ایرج صفایی