شامگاه چهار شنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ گرفتکی کلی ماه رخ می دهد. گرفتگی در تمامی نقاط ایران و کشورهای همسایه قابل مشاهده است.

این گرفتگی از ساعات پایانی چهار شنبه 25 خرداد قبل از نیمه شب آغاز و تا ساعات اولیه روز پنج شنبه 26 خرداد 1390 ادامه پیدا می کند. دلیل گرفتگی ماه ، عبور ماه از سایه زمین می باشد. اما چون منبع نور ،خورشید بوده و خورشید نیز گستردگی زاویه ای دارد. زمین علاوه بر سایه کامل ، دارای نیم سایه نیز می باشد. هرچند ورور ماه به نیم سایه زمین با چشم غیر مسلح چندان مشخص نیست. ولی با تلسکوپ و یا عکس برداری تا حدودی مشخص می شود که از شدت نور ماه کم شده است. ماه مدتی پس از ورود به نیم سایه زمین به سایه کامل می رسد که در اصطلاح نجومی تماس اول می گویند. اگر ماه گرفتگی کامل باشد. اولین لحظه ای که گرفتگی کامل رخ میدهد را تماس دوم می گویند. و لحظه ای که گرفتگی شروع به باز شدن می نماید را تماس سوم می نامند. لحظه میانی زمان بین تماس دوم و سوم که بیشینه گرفتگی نیز می باشد به وسط گرفتگی ( وسط خسوف ) معروف است. و آخرین لحظه ای که ماه از سایه کامل زمین خارج می شود، را تماس چهارم می گویند. مدتی پس از آن ، ماه از نیم سایه زمین نیز خارج شده و گرفتگی پایان می پذیرد.

در مورد ماه گرفتگی بیست و پنجم خرداد 1390 بر اساس ساعت رسمی ایران ( با در نظر گرفتن ساعت تابستانی ) زمان بندی گرفتگی به قرار زیر است :

لحظه ورود ماه به نیم سایه زمین: ساعت 21 و 54 دقیقه و 37 ثانیه چهار شنبه 25 خرداد  1390
لحظه ورود ماه به سایه زمین ( تماس اول ) : ساعت 22 و 52 دقیقه و 57 ثانیه  چهار شنبه
لحظه آغاز گرفتگی کامل ( تماس دوم ) : ساعت 23 و 52 دقیقه و 29 ثانیه چهار شنبه
لحظه بیشینه گرفتگی ( وسط خسوف ) : 42 دقیقه و 36 ثانیه پس از نیمه شب پنج شنبه 26 خرداد 1390
لحظه آغاز گشودگی کامل ( تماس سوم ) : ساعت 1 و 32 دقیقه و 42 ثانیه پنج شنبه 26 خرداد
لحظه پایان گرفتگی کامل ( تماس چهارم ) : ساعت 2 و 32 دقیقه و 14 ثانیه پنج شنبه
لحظه خروج کامل ماه از نیم سایه زمین : ساعت 3 و 30 دقیقه و 41 ثانیه پنج شنبه


در تصویر زیر با طرح مسیر عبور ماه از سایه زمین کلیه مراحل گرفتگی و زمان آنها به زمان جهانی نشان داده شده است. چنانکه در شکل مشاهده می شود. کلیه مراحل این ماه گرفتگی در خاورمیانه ، مناطق مرکزی و جنوبی قاره آسیا و شبه قاره هند ، مناطق جنوب شرقی قاره اروپا ، مناطق جنوبی و شرقی قاره آفریقا قابل مشاهده است. لازم به ذکر است ماه گرفتگی در شب چهاردهم ماه قمری در حالتی که ماه و خورشید در حالت مقابله هستند ، رخ می دهد.

گردآوری و نگارش: ایرج صفایی

تصویر از وبسایت NASA