گسترش آلودگی نوری در منطقه سریعتر از پیشرفت پروژه رصدخانه ملی ایران تصویربرداری از آلودگی نوری منطقه رصدخانه ملی ایران از رصدخانه دانشگاه کاشان

شامگاه شنبه 12 دیماه 1394 به علت وزش باد شدید برای حدود دو ساعت برق نیاسر قطع شد. از نظر همه اهالی نیاسر و اطراف آن، این مسئله خوشایند نبود. اما برای من(ایرج صفایی، کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان) فرصت مغتنمی ایجاد کرد تا از آسمان شب، بدون حضور آلودگی نوری شهر نیاسر عکاسی کنم. گرچه وزش باد باعث شد تا تصاویر ثبت شده عکسهای نجومی خوبی از آب در نیاید. اما جلوه هایی از منابع آلودگی نوری در منطقه را ثبت کرد. منابعی از آلودگی نوری که شاید با وجود لامپهای روشن نیاسر خود را کمتر نمایان می نمود.
در بین عکسها، چند عکس از زاویه ای گرفته شد که موقعیت رصدخانه ملی در آینده قرار است ساخته شود. در مواقع عادی ظاهرا آلودگی نوری چندانی از آن ناحیه مشخص نبود. ولی در حالتی که کل لاپهای روشنایی نیاسر خاموش شده بود، از پس کوه، آلودگی نوری شهرهای دلیجان، میمه و قمصر افق را کمی روشن کرده بود.
طرح رصدخانه ملی ایران یکی از بزرگترین پروژه های تحقیقاتی ایران است که از حدمد بیست سال پیش تاکنون زحمت زیادی برای مکانیابی، ایجاد جاده اختصاصی و ساخت شیشه آن کشیده شده است. بسیاری از منجمان ایران چشم به پیشرفت این پروژه دوخته اند. اما ظاهرا توسعه شهرها در منطقه و به طبع آن گسترش آلودگی نوری منطقه روند سریعتری دارد. اگر چه قدمهایی برای فرهنگسازی و کنترل آلودگی نوری از طرف طرح رصدخانه ملی، مسئولان محلی و دانشگاه کاشان برداشته شده اما کافی نبوده است. رصدخانه دانشگاه کاشان نیز در این راستا همکاری نمود تا نخستین انجمن آسمان تاریک در ایران در دانشگاه کاشان تشکیل شود. نخستین طرح اجرایی کنترل آلودگی نوری در ایران را نیز با همکاری شهرداری نیاسر در اصلاح نورپردازی باغ تالار نیاسر برداشت. اما می طلبد تا مسئولان و مردم شهرستانهای اطراف همچون کاشان، آران و بیدگل، نطنز، میمه، دلیجان و قم عزم خود را جزم کنند تا نه تنها از گسترش آلودگی نوری پیشگیری کنند، بلکه منابع آلودگی نوری را کاهش داده و کنترل نمایند.
در تصویر زیر که از روی پشت بام رصدخانه دانشگاه کاشان، آسمان شب در سمت تقریبی جنوب جنوب شرقی(از جهات فرعی 28 گانه) با استفاده از دوربین Canon5D با لنز 90 میلیمتر و با زمان نوردهی 42 ثانیه از صورتهای فلکی شکارچی و سگ بزرگ تا افق ناظر عکاسی شده است. وزش باد و حرکت ستارگان در مدت زمان عکاسی از وضوح تصویر کاسته است. دوربین بر روی سه پایه ثابت بوده و اثر تکانهای دوربین هم مشخص است. اما در نزدیکی افق در بالای کوهها چتر نور قرمز ناشی از آلودگی نوری شهرهای دلیجان، میمه و قمصر به وضوح قابل مشاهده است. اندک نوری که روبروی کوه را روشن کرده از آلودگی نوری روستاهای جوشقان و استرک در فاصله شعاعی تقریبا 10 کیلومتری رصدخانه دانشگاه کاشان و تقریبا پشت دوربین است. هیچگونه پردازشی روی تصویر انجام نشده، فقط حجم آن کاهش یافته است.