محاسبه و طراحی ساعت آفتابی افقی با مختصات رصدخانه دانشگاه کاشان

ایرج صفایی کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان در راستای توسعه نجوم کاربردی اقدام به محاسبه و طراحی ساعت آفتابی با مختصات این رصدخانه نمود.

هرچند امروزه استفاده از ساعت های پیشرفته و دقیق کاملا همه گیر شده است ، با این وجود صاحبان ذوق هنوز دست به طراحی و ساخت ساعت های آفتابی در انواع مختلف می زنند . چرا که به عنوان یک حرکت نمادین بازگشت به گذشته و مقیاس های کاملا طبیعی برای زندگی در طبیعت ضروری به نظر می رسد.در ایران نیز در چند سال اخیر چنین حرکت هایی در گوشه و کنار کشور قابل مشاهده است.

 رصدخانه دانشگاه کاشان نیز در جهت آشتی دادن جامعه با طبیعت ونیز به عنوان نمادی از کاربرد مستقیم نجوم در زندگی روزمره اقدام به طراحی یک ساعت آفتابی افقی با طول و عرض جغرافیایی این رصدخانه نمود. در محاسبات و طراحی این ساعت آفتابی که توسط کارشناس رصدخانه انجام پذیرفت، مواردی همچون تعدیل زمان، تغییرات طول جغرافیایی و تاثیر آن بر زمان سنجی گوشزد شده است.

تشخیص ابتدای ماه های گاهشماری ایرانی و به تبع آن تشخیص تقریبی تقویم از دیگر قابلیت های آن می باشد.همچنین با توجه به قابل حمل بودن آن می توان با دانستن ساعت و تنظیم سایه شاخص بر روی آن می توان با دقت خوبی به عنوان قطب نمای خورشیدی از آن بهره جست. پس از طراحی تاکنون از این ساعت آفتابی به تعداد 26000 نسخه در چهار نوبت تکثیر شده و در اختیار علاقمندان قرار گرفت.

این ساعت آفتابی توسط ایرج صفایی کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان برای طول جغرافیایی 51 درجه و 9 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 33 درجه و 58 دقیقه شمالی، یعنی مختصات رصدخانه دانشگاه کاشان طراحی گردیده ولی با لحاظ نمودن تصحیحات که در روش استفاده آن ذکر شده از آن می توان با دقت خوبی در کلیه نقاط ایران استفاده نمود. ایشان همچنین اقدام به طراحی و ساخت چند ابزار نجوم قدیم از جمله کیت آموزشی استرلاب مسطح،استرلاب زرقاله ، استرلاب مسطح، استرلاب زورقی  و... نموده اند.

با اینکه استفاده کاربردی از ساعت آفتابی تقریبا در سراسر دنیا منسوخ شده با این وجود این رصدخانه امید دارد تا بتواند با انجام چنین اقداماتی حرکتی در بین جوانان ایجاد نماید ، تا هر یک به نوبه خود بتوانند به کاربرد نجوم محاسباتی در زندگی روزمره بازنگری نموده و با حرکت همه جانبه جایگاه از دست رفته نجوم ایران را بازیابد.