انجام طیف سنجی ستاره ای در رصدخانه دانشگاه کاشان
ثبت طیف ستاره ای نیاز به استفاده از تلسکوپهای با قطر بزرگ و توان جمع آوری نور بالا دارد. چنین تلسکوپهایی فعلا در ایران موجود نیست. اما در این فعالیت پژوهشی ثبت طیف ستاره ای با تلسکوپهای 16 اینچ رصدخانه دانشگاه کاشان و رصدخانه دانشگاه زنجان انجام گرفته است.
مراحل اولیه از اواخر سال 1390 آغاز شد. ثبت خطوط طیفی مربوط به یک چراغ مطالعه در روز یازدهم فروردین 1391 نخستین گام در راه اندازی طیف سنج نجومی بود. ثبت طیف کامل خورشید با وضوح بالا در روز 12 فروردین 1393 انجام گرفت. پس از آن طیف ماه، سیاره ناهید ثبت شد. اندازه گیری سرعت چرخش محوری سیاره هرمزد(یا مشتری) با روش طیف سنجی نجومی اولین داده های قابل قبول را رائه نمود. نتایج این اندازه گیری در قالب مقاله ای در شانزدهمین گردهمایی پژوهشی نجوم ایران در دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان در روزهای 21 و 22 اردیبهشت ارائه گردید.
پس از آن به ثبت و بررسی طیف ستاره ای پرداخته شد. اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره ستاره کرکس، از صورت فلکی عقاب که از ستارگان تندچرخان به حساب می آید، نخستین طیف سنجی ستاره ای بود که بطور کامل انجام گرفت و مقاله ای با همین موضوع در ششمین همایش ملی نجوم و اخترفیزیک ایران در دانشگاه بیرجند در روز 6 بهمن 1391 ارائه گردید.
در ادامه سرعت چرخش محوری چند ستاره تند چرخان دیگر از جمله ستارگان قلب الاسد و دم شیر از صورت فلکی شیر(یا اسد)، ستاره جلودار(یا القائد) از صورت فلکی خرس بزرگ و ستاره بازوی راست از صورت فلکی کیکاووس( یا قیفاووس) با روش طیف سنجی نجومی انجام گرفت و در هر مورد مقاله ای در همایشهای ملی ارائه شد.
علاوه بر موضوعات فوق به رصد و ثبت طیف ستارگان رده طیفی B نشری معروف به BE Stars و ستارگان دوتایی طیفی نیز بررسی شده اند که تاکنون نتایج آن بصورت مقاله ارائه نشده است.
طیف کامل خورشید ثبت شده در روز 12 فروردین 1391
لازم به ذکر است که نجوم رصدی در ناحیه دیداری (یا مرئی) طیف الکترومغناطیص شامل درو بخش عمده می شود. یکی نور سنجی (یا فوتومتری) است که سابقه چند ده ساله در ایران دارد. و دیگری طیف سنجی ( یا اسپکتروسکوپی) که نوپا بوده و در ایران علیرغم تحلیل طیف تلسکوپهای خارج از کشور به ثبت آن در ایران پرداخته نشده است. مهمترین دلیل آن کوچک بودن تلسکوپهای موجود در ایران است. در طرح فوق نیز سعی شده از ستارگان درخشان آسمان طیف سنجی انجام گیرد. اما این موضوع نیاز به وجود تلسکوپهای بزرگ از جمله تلسکوپ رصدخانه ملی ایران را به وضوح نشان می دهد.
ناحیه طیفی هیدروژن بتا از طیف ستاره کرکس که با کاهش زاویه ارتفاع ستاره وضوح خط طیفی یاد شده کاهش می یابد.
مقالاتی که با موضوع طیف سنجی تاکنون منتشر شده است:
- طیف نگاری نجومی و محاسبه سرعت دروران سیارات
- اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره کرکس
- اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره قلب الاسد
- اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره دم شیر
- اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره جلودار
- اندازه گیری سرعت چرخش محوری ستاره بازوی راست
بازتاب خبر در خبرگزاری ها
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
هم میهن
ایمنا
خبر فارسی
تی نیوز
خبر پو
آکانیوز
خبریست
نیویدار
ICTpress