انجام نخستین طرح کنترل آلودگی نوری در ایران در نیاسر کاشان

باغ تالار ، مهمترین پارک تفریحی نیاسر در شهرستان کاشان در فاصله 300 متری رصدخانه دانشگاه کاشان قرار دارد. گرچه در ابتدا یکی از اهداف احداث رصدخانه در این منطقه پذیرش بازدیدکنندگانی بود که از مجموعه تفریحی باغ تالار آبشار و مجموعه تاریخی چارتاقی نیاسر دیدن می کنند . اما توسعه پارک و نورپردازی غیر اصولی آن برای رصدخانه دانشگاه کاشان ایجاد اختلال می نمود.انجمن آسمان تاریک دانشگاه کاشان با هدف فرهنگ سازی نورپردازی شهری و کنترل آلودگی نوری از سال 1386 تاسیس شد. ضمن اطلاع رسانی در زمینه آلودگی نوری اقداماتی را نیز  تاکنون در راستای کنترل منابع آلودگی نوری انجام داده است. از این جمله می توان به پیگیری جهت تامین بودجه ، خرید تجهیزات و نصب آنها در باغ تالار نیاسر جهت افزایش بهره وری و جلوگیری از هدر رفت نور به سمت آسمان نام برد. در این طرح نخست با بودجه ای در حدود هفتاد میلیون ریال از طرف دفتر فنی دانشگاه کاشان پروژکتورهای مناسب تهیه شد. سپس با همکاری شهرداری نیاسر مقره مناسب برای این پروژکتورها ساخته و در تیرماه 1390 در این مجموعه تفریحی نصب گردید. با انجام این طرح حدود 80 درصد از آلودگی نوری باغ تالار کنترل شد. که در درجه اول این به معنی بهره مندی از آسمانی پرستاره در این منطقه می باشد. اما با جلوگیری از هدر رفت نور تا 70 درصد و استفاده بهینه از نور موجود، ضمن اینکه میزان نور مورد نیاز بدون  هیچگونه کاهش نصبت به سابق و حتی در سطح بهتری  تامین می شود. باعث صرفه جویی در مصرف انرژی نیز گردیده است. چرا که در حال حاضر بشر چیزی در حدود 70 درصد از نوری که تولید می کند بدون دلیل به سمت آسمان می فرستد. این مسئله نتنها موجب  اتلاف انرژی می شود بلکه باعث  می شود به جای داشتن آسمانی قیرگون و پرستاره در شهرهای متوسط و بزرگ ما شاهد آسمانی خاکستری و بدون ستاره باشیم. در صورتی که با روشهای نچندان پیچیده می توان نور ارسالی به سمت آسمان را به سمت زمین و محل مورد نیاز هدایت کرده و در مصرف انرژی نیز صرفه جویی کرد.

در تصویر زیر می توانید باغ تالار نیاسر قبل از کنترل آلودگی نوری مشاهده نمایید. این تصویر از پشت بام رصدخانه دانشگاه کاشان تصویر برداری شده است.

در تصویر زیر می توانید باغ تالار نیاسر را پس از اجرای طرح کنترل آلودگی نوری مشاهده نمایید. این تصویر با دوربین مشابه و شرایطی تقریبا مشابه با تصویر بالا عکس برداری شده است. مشاهده می کنید که میزان نور پارک تغییر نکرده بلکه فقط قسمتی از نور که به سمت آسمان می رفته حذف گردیده است. جالب تر اینکه در تصویر اول خود لامپها مشخص است. در صورتی که در تصویر دوم لامپها از بالا دیده نمی شود بلکه فقط نور بازتاب شده به محیط اطراف قابل مشاهده است.

در تصویر زیر در سمت راست سیستم روشنایی قبلی را مشاهده می کنید. در تصویر سمت چپ پروژکتورهای تازه نصب شده را مشاهده می کنید. این تصاویر هم از داخل رصدخانه دانشگاه کاشان تصویر برداری شده است. به سادگی می توان دید که در تصویر سمت راست حباب لامپها مستقیما دیده می شوند. اما در تصویر سمت چپ هیچ قسمتی از لامپ ها قابل مشاهده نیست. بنابر این کل نور به سمت پایین هدایت می شود.

اجرای این طرح موجب شده است تا حد قدر آسمان نیاسر از حدود چهار و هشت دهم به حدود پنج و چهار دهم افزایش پیدا کند. البته هنوز منابع دیگری همچون بلوار نیاسر و هتل جدید التاسیس ازجمله مهم ترین منابع آلودی نوری این شهر محسوب می شوند. لازم به ذکر است رصدخانه دانشگاه کاشان در حال حاضر یکی از مجهزترین رصدخانه های ایران محسوب می شود و در فاصله کمتر از بیست کیلومتری  محل احداث رصدخانه ملی ایران قرار دارد. لذا در این منطقه باید در چند سال آینده ( تازمان راه اندازی رصدخانه ملی ) اقدامات گسترده ای در زمینه کنترل آلودگی نوری انجام شود که اجرای این طرح می تواند شروعی باشد بر فرایند کنترل آلودگی نوری منطقه کاشان ، آران و بیدگل، میمه، قم و دلیجان.