تصویربرداری از ماه گرفتگی نیم سایه ای ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ و اثر رُخگردانی ظاهری ماه توسط ایرج صفایی در رصدخانه دانشگاه کاشان

ماه‌گرفتگی زمانی روی می‌دهد که ماه از درون سایه زمین عبور می‌کند. اما خورشید گستردگی زاویه‌ای دارد بنابراین کره زمین علاوه بر سایه، نیم‌سایه نیز در فضا تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر فاصله زمین و ماه موجب می‌شود قطر سایه و نیم‌سایه زمین در جایگاهی که ماه از درون سایه یا نیم‌سایه عبور می‌کند زیاد باشد. در زمان ماه‌گرفتگی کلی و جزئی که در آن حالت، سایه زمین بر ماه می‌افتد به راحتی باچشم دیده می‌شود. اما در زمان ماه گرفتگی نیم‌سایه‌ای معمولا نیم‌سایه زمین که بر روی ماه می‌افتد، با چشم به راحتی قابل تشخیص نیست. حال اگر گرفتگی نیم‌سایه‌ای جزئی هم باشد تقریبا تشخیص آن با چشم غیر ممکن می‌شود. تنها زمانی که عکسها در طول زمان گرفتگی نیم‌سایه‌ای کنار یکدیگر قرار گیرند، اثر نیم‌سایه زمین بر سطح ماه به سختی قابل تشخیص می‌شود.

شامگاه آدینه، 16 خرداد 1399 ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای آن هم از نوع جزئی رخ داد. که با چشم غیر قابل تشخیص بود. ایرج صفایی مسئول رصدخانه دانشگاه کاشان، در طول زمان گرفتگی، از این پدیده نجومی تصویربرداری نمود. در عین حال در طول زمان گرفتگی به دلیل حرکت وضعی زمین، موقعیت ناظر نسبت به ماه تغییر اندکی کرده و تصویر ماه با اختلاف منظر کمی ثبت شده است. بنابراین اثر رُخگردانی ماه نیز در این تصاویری ثبت شده و قابل مشاهده است. برای اینکه هر دو پدیده، یعنی نیم‌سایه زمین و اثر رُخگردانی ظاهری ماه هر دو قابل مشاهده باشند، دو تصویر با اختلاف زمانی 126 دقیقه در تصویر زیر پویانمایی شده‌اند. در این تصویر به راحتی هر دو اثر قابل تشخیص است. تصاویر با استفاده از تلسکوپ با قطر دهانه 10 اینچ TALL250K و دوربین عکاسی Canon5D در رصدخانه دانشگاه کاشان ثبت شده و پس از پردازش، پویانمایی شده است.