محاسبه جدول کامل خورشید در قبله کاشان برای تمامی سالها توسط آقای ایرج صفایی کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان

یافتن سمت قبله از دیرباز در بین مسلمانان امر مهمی بوده است. بنابراین همواره سعی داشته اند تا روشهایی را برای قبله یابی ابداع نمایند. در بین مسلمانان شاید بتوان گفت ایرانیان بیش از سایر ملل به این مهم پرداخته اند. برخی از صاحب نظران معتقدند یکی از دلایل توسعه دانش مثلثات (مخصوصا مثلثات کروی) که ریشه در ایران قبل از اسلام داشته است، توسط منجمان و ریاضی دانان ایرانی بعد از اسلام، تعیین سمت قبله بوده است. طراحی و ساخت انواع قبله نماها و تدوین جدول انحراف قبله در زیجها از جمله روشهای قبله یابی بوده است.
استفاده از ساختار قطبنماها یکی از رایج ترین روشها بوده و هست. اما کاربرد آن خالی از اشکال نیست. قرار گیری خورشید در روزهای هفتم خرداد و بیست و چهارم تیر در لحظه اذان ظهر مکه در بالای سر کعبه نیز روش دیگری است که محدودیت زیادی دارد. نرم افزارهای موبایل نیز جدیدا برای این کار طراحی شده است، اما استفاده از قطبنمای موبایل و حتی دستگاههای گیرنده جی پی اس هم نیاز به مهارت داشته و گاه به دلیل نداشتن مهارت کافی جواب درستی به کاربر نمی دهد.
 روش دیگر این است که ما با دانستن زاویه سمت قبله با سمت جنوب برای هر منطقه  که به آن انحراف قبله نیز می گویند. همچنین محاسبه سمت خورشید در طول روز ، مشخص نماییم که در هر روز از سال خورشید در چه ساعتی در سمت قبله قرار می گیرد. با این روش ما می توانیم در هر روز از سال دقیقا سمت قبله را مشخص نماییم. و کافی است، در لحظه مورد نظر امتداد یک شاخص عمودی را بر روی یک سطح افقی پیدا کنیم تا با دقت بسیار خوبی قبله یابی را انجام دهیم.
در جدول زیر که برای کاشان محاسبه شده است. لحظه قرار گیری خورشید در طول روز در جهت قبله برای سال 1394 محاسبه شده است اما با چند ثانیه اختلاف برای تمامی سالها قابل استفاده است. این جدول با دقت خوبی در شهر کاشان قابل استفاده است . و البته با اختلاف ناچیزی در کل شهرستانهای کاشان و آران و بیدگل نیز می توان از آن استفاده کرد. نقطه مبنای محاسبه مختصات جغرافیایی، نزدیک میدان امام حسین کاشان است.  جدول زمانی بر اساس ساعت رسمی کشور ( با احتساب زمان تابستانی)  و با دقت ثانیه محاسبه شده است. در محاسبات طول جغرافیایی 51 درجه و 26 دقیقه و 50 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی 33 درجه و 58 دقیقه و 55 ثانیه شمالی در نظر گرفته شده است. میزان انحراف قبله نقطه مورد نظر 42درجه و 10 دقیقه و 10 ثانیه از سمت جنوب محاسبه شده است.
این جدول توسط آقای ایرج صفایی کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان محاسبه گردیده است. قبلا بخش کوچکی از این جدول برای حدود دو ماه در سال 1389 از طرف این سایت منتشر شده است. ایشان در زمینه نجوم اسلامی اقدامات دیگری نیز انجام داده اند که می توان به موارد زیر اشاره نمود:
محاسبه زاویه انحراف قبله شهر مبارکه در سال 1379 و انتشار آن ازطریق هفته نامه پیام مبارکه.
محاسبه جدول اوقات شرعی شهرستان مبارکه در سالهای 78 و 79 که بنا به دلایلی آن را منتشر ننموده اند.
تدوین و انتشار جدول اوقات شرعی دائمی شهرستان کاشان با حمایت مالی روابط عمومی دانشگاه کاشان.
تدوین و انتشار جدول اوقات شرعی دائمی شهرستان آران و بیدگل با حمایت مالی دانشگاه پیام نور آران و بیدگل.

لازم به ذکر است این جدول برای کلیه سالها مورد استفاده است. همچنین با توجه به تعداد زیاد اعداد و احتمال خطا در تایپ کردن آنها ، این سایت فقط مسئولیت جدولهایی را به عهده می گیرد که در زیر درج گردیده است و آدرس سایت به روش ویژه ای در پس زمینه آن درج گردیده است. برای مشاهده بهتر، جدولها را ابتدا ذخیره کنید.