چگونگی طراحی و کاربرد استرلاب مسطری

صفایی ایرج

رصدخانه دانشگاه کاشان ،کاشان

دانشگاه زنجان ، زنجان

چکیده

   برخلاف تصور بیشتر مردم عصر حاضر ، بشر از هزاران سال قبل به کروی بودن زمین اعتقاد داشته است. اما ایرانیان باستان برای زمین حرکت وضعی هم قائل بوده اند. مهمترین مدارکی که در دست است نشان میدهد، که ایرانیان حداقل از هزار سال قبل، دستگاههایی را بر اساس حرکت وضعی زمین طراحی کرده و به کار می برده اند. ابوسعید سجزی دو نوع استرلاب را ساخته بوده کا هردو براساس حرکت وضعی زمین طراحی شده بوده است. یکی استرلاب زورقی که نگارنده نمونه ای از آن را طراحی کرده و ساخته است . همنچنین استرلاب مسطری که کمتر بدان پرداخته شده است. در این مقاله به شرح ساختار و عملکرد مسطری پرداخته و کاربرد آن را در مقایسه با استرلاب زورقی و دیگر انواع استرلاب بیان می کنیم

ارائه شده در پنجمین همایش ملی نجوم و اخترفیزیک ایران توسط ایرج صفایی از رصدخانه دانشگاه کاشان در دی ماه 1390 در دانشگاه علوم پایه دامغان